Język rosyjski dla ochotników

 

Serdecznie zachęcam do zapoznania się z podstawami j.rosyjskiego!

 

Zacznijmy od podstaw, czyli od alfabetu rosyjskiego-cyrylicy. Jest to alfabet zupełnie odmienny od naszego, dlatego w nawiasach jest podana polska litera a często także sposób wymowy. Po wielu latach język rosyjski znów zdobywa zwolenników.

 

1.   Alfabet rosyjski -strona wikipedii:  http://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet_rosyjski

 

2.  Przedstawiamy się!

 

• Здра́вствуйте!/Dzień dobry!/

• Здра́вствуйте!

• Меня зовут…………… .A как вас зовут? /Ja nazywam się….. . A Pan/Pani jak?/

• Я ……………………………………………

• Мне о́чень прия́тно! /Bardzo mi miło!/

• Как дела́?/Jak leci?/

• Cпaси́бо, xорошо́. /Dziękuję , dobrze/

• Как y вас? Toже xорошо́.

• Mне ну́жно идти́. До свида́ния! /Muszę iść. Do widzenia!/

•  До свида́ния!

 

 

 

3.   Tworzenie czasowników w czasie przeszłym | Прошедшее время

 

W zależności od trybu czasownika mamy :

1) Czasowniki niedokonane nazywają czynność, zakończoną przed rozmową o tej czynności. np.: Всю первую половину декабря шёл снег. Przez pierwszą połowę grudnia padał codziennie śnieg.

2) Czasowniki dokonane występują, gdy:

a) Czynność jet już wykonana w przeszłości.: Я выиграл в лотто приличную сумму денег. Ja wygrałem w lotka całkiem przyzwoitą sumę pieniędzy.

b) Występuje kilka czynności w zdaniu i jedna z nich jest pierwsza.: Андрей остановил машину, узнав соседа, кивнул ему головой. Andrzej zatrzymał samochód, poznawszy sąsiada kiwnął jemu głową

c) Teraz oceniamy skutki wykonanych czynności, np.: Посмотри – как ему удачно карта легла. Popatrz, jaką dobrą kartę dostał.

Czas przeszły czasowników w j. rosyjskich tworzymy od tematu bezokolicznika za pomocą sufiksu -л oraz końcówek rodzajowych: -а w przypadku rodzaju żeńskiego oraz -о w przypadku rodzaju nijakiego. Liczbę mnogą tworzymy za pomocą sufiksa -л oraz końcówki -и./patrz na tabelkę/

 

Inaczej niż w j. polskim - w czasie przeszłym w liczbie mnogiej nie występuje zróżnicowanie końcówek między czasownikami rodzaju męskiego, żeńskiego czy nijakiego.

Девочки(r.ż.) купили лимонад, а мальчики(r.m.) купили мороженое. Окна(r.n.) светились чистотой. Dziewczyny kupiły lemoniadę, a chłopcy lody. Okna świeciły czystością.

 

Przykłady:

 

Bezokolicznik w j. rosyjskim       Bezokolicznik w j.polskim      Czas przeszły R.m.     Czas przeszły R.ż.        Czas przeszły R.      Czas przeszły L.mn.

 

Купи-ть                                           Kupić                                             Купил                                 Купила                         Купилo                             Купили

Гре-ть                                              Grzać                                              Грел                                    Грела                            Грело                                 Грели

Смея-ться                                       Śmiać się                                      Смеялся                             Смеялась                    Смеялось                        Смеялись

Бы-ть                                                Być                                                 Был                                      Была                            Было                                  Были

 

 

Ćwiczenia. Przetłumacz na j. rosyjski następujące zdania:

 

• Dziewczynki były w Moskwie.

• Tata kupił samochód.

• Dzieci śmiały się.

• Mama kupiła lody.

 

 

4.   Tworzenie czasowników w czasie przeszłym | Прошедшее время

       Czas przeszły c.d.

 

1) Gdy w czasowniku temat jest zakończony na spółgłoskę, to w rodz. meskim nie występuje sufiks -л, np,:  вез-ти (wieźć) - вёз (wiózł-cz. przeszły r.m.); нес-ти (nieść) – нёс (niósł-cz. przeszły r.m.). I tutaj wystepuje róznica między językiem rosyjskim a polskim: он вёз – wiózł, он нёс – niósł, etc.

2) Podobnie, gdy wystepują czasowniki zakończone na -ереть, np.: тереть (trzeć) - он тёр , помереть (umrzeć) – он помер.

3) Czasami czasownik w czasie przeszłym ma zupełnie inny temat niż w bezokoliczniku., ale w.j.polskim też tak bywa np.: jeść -jadłem

4) W języku rosyjskim, trzeba zawsze pamiętać o zaimkch osobowych, np.: Kupiliśmy bilety do kina – Мы купили билеты в кино. Czytaliście ostatni Newsweek? – Вы читали последний Newsweek?

Ćwiczenia:

 

• My kupiliśmy lemoniadę.

• Mama niosła dziewczynkę.

• Tata wiózł chłopców.

• Oni kupili samochód.

 

5   Moje mieszkanie, mój pokój- моя кварти́ра- моя комната.

 

кварти́ра/r. żeński/- mieszkanie

этаж - piętro

моя комната/r. żeński/- mój pokój/r. męski/

занимать - zajmować

спальня- sypialnia

кухня- kuchnia

ванная- łazienka,  ванна-wanna

вступление фой przedpokój

дверь, двери – drzwi

телевизор- telewizor

окно- okno

шкаф/r.męski/- szafa

комод/r. męski/- komoda

стол- stół

кровать-łóżko

Przyimki: под – pod, справа- z prawej strony, слева -z lewej strony,  на левой стороне – po lewej stronie

Przymiotniki: /jaka, jaki, jakie/ большая – duża, краси́вая- ładna, уютная- przytulna

 

 

Ćwiczenia: Proszę przetłumaczyć na j.rosyjski!

 

Mieszkam w………, na ulicy……….. Moje mieszkanie jest duże. Moje mieszkanie jest duże: mój pokój, sypialnia, duży pokój,  kuchnia, łazienka i przedpokój. .
Mój pokój jest ładny,  na lewo są drzwi. Potem łazienka i wanna, sypialnia, przedpokój i pokój. Pod oknem jest telewizor, po prawej szafa i komoda, po lewej stronie stół i łóżko. Takie jest moje mieszkanie.
 

 

6.   Do poczytania i przećwiczenia:

 

Дождик вылился из тучки,                           Popadał deszczyk z chmurki
Вымыл ежику колючки.                                Wymył jeżykowi igiełki
Еж доволен - сыт, умыт,                                 Jeż zadowolony- syty i umyty
На кроватке сладко спит!                             Słodko śpi w łóżeczku.

 

На базаре Ежик накупил сапожек.            Kupił jeż na rynku buty,

Сапожки по ножке - себе,                            buty na nogi dla siebie,

Поменьше немножко - жене,                     mniejsze -dla żony

С пряжками - сыну,                                       z klamrami-synowi,

с застежками - дочке.                                   z zapinkami-córce.                              

И все уложил в мешочке.                            I wszystkie ułożył w woreczku.

 

Курица                                                                   Kura

Курица-красавица у меня жила.                 Mieszkała ze mną piękna kura.
Ах, какая умная курица была!                      Ach, kaka ona była mądra!

Шила мне кафтаны, шила сапоги,             Szyła dla mnie kaftany i buty
Сладкие, румяные пекла мне пироги.      i piekła dla mnie rumiane ciasteczka.

А когда управится, сядет у ворот —           A gdy upora się już z robotą, siada przy drzwiach-
Сказочку расскажет, песенку споёт.          Opowiada bajki i śpiewa piosenki.

 

 

 

Если Ежик не пьет молоко,                             Jeśli jeż nie chce pić mleka

Значит, где-то в лесу далеко                         To znaczy, że gdzieś w lesie daleko

Под кустами, в гнезде из листочков,        Pod gałęziami ,w gnieździe z liści,

Есть у ежика сын или дочка.                         Jest albo syn jeżyka albo córka.

Значит, надо ежика взять                              A to znaczy, że trzeba jeżyka wziąć        

И в лес отнести опять.                                      I odnieść do lasu.